Khỉ đầu chó là một con vật đã phát triển cách đây rất nhiều năm, chúng thường sống trong các khu rừng nhiệt đới. Đây được xem là một trong những loài khỉ lớn nhất thế giới. Và chúng có nguồn gốc ra đời từ rất lâu, hiện nay có rất nhiều các chủng loại khác nhau đang sinh sống. Chúng có những đặc điểm về sinh sống cũng như tập tính khá là thú vị.
Một số đặc điểm nổi bật của khỉ đầu chó
Khỉ đầu chó có tên khoa học là Papio papio, là một trong những loài khỉ đầu tiên trong dòng họ Cercopithecidae thuộc bộ Linh trưởng. Khỉ sinh sống ở một số khu vực nhỏ ở miền tây của Châu Phi. Phạm vi của nó đã bao gồm: Guinée, Senegal, Gambia, miền nam Mauritania và Tây Mali. Môi trường sống của nó rất đa dạng bao gồm: rừng khô, và tiếp giáp với các thảo nguyên, cây bụi hoặc thảo nguyên.
Khỉ đầu chó là loài khỉ đầu có kích thước nhỏ nhất, có trọng lượng cơ thể từ 15 đến 28 kg (28,6-57 lbs). Tuổi thọ của chúng tối đa là từ 36 đến 44 năm. Nó là loài động vật sống ban ngày và ở trên cạn, nhưng chỉ ngủ ở trên cây vào ban đêm. Nó sống thành đàn có thể lên đến 200 cá thể, mỗi con sẽ ở một nơi theo hệ thống phân cấp khác nhau.
Giống như tất cả các con khỉ nó ăn tạp, ăn trái cây, chồi, rễ, cỏ, rau, hạt, củ, lá, ngũ cốc, côn trùng, và những con động vật có vú nhỏ. Bởi nó ăn gần như là bất cứ thứ gì có sẵn, nó có thể chiếm cứ tất cả các khu vực có ít tài nguyên hoặc ở điều kiện khắc nghiệt. Sự hiện diện của chúng có thể sẽ giúp cải thiện môi trường sống bởi vì nó sẽ đào nước và gieo hạt giống qua các chất thải, khuyến khích tăng trưởng các loài thực vật.
Tập tính sống thú vị của loài khỉ đầu chó
Khỉ đầu chó là một loài có tiến hóa về bộ nào khá thông minh vì thế chúng có những tập tính sinh sống hơi giống con người. Đây là một loài biết suy nghĩ vì thế ngay cả chỗ ở cho đến việc nuôi con của chúng đều có kế hoạch.
Môi trường sống và cách chăm con
Việc phân biệt giới tính của loài khỉ đầu chó này cũng khá rõ ràng, con cái sẽ có nhiệm vụ chính là chăm sóc con cái, trong khi con đực sẽ có nhiệm vụ canh gác, chiến đấu với đàn Khỉ khác để bảo vệ cả đàn. Trong mỗi một đàn khỉ mặt chó, có một con khỉ đực tuổi khá lớn, rất khoẻ mạnh và giàu kinh nghiệm để làm khỉ đầu đàn, tất cả các con đều phải phục tùng sự chỉ bảo của nó.
Khi đi đường, khỉ đầu đàn sẽ chỉ huy, mấy con khỉ đực lớn tuổi đi đầu hoặc đi về phía sau, bảo vệ sự an toàn cho cả đàn. Mặc dù sống trong nhiều môi trường khác nhau như rừng nhiệt đới, rừng cây to nhưng chúng chủ yếu phân bố ở khu vực bán hoang mạc, thảo nguyên khô hay các rừng cây bụi, phần lớn thời gian của khỉ đầu chó là ăn, ngủ và di chuyển trên mặt đất.
Lối sống này của chúng khá là quy củ, ban đêm cùng ngủ trong một rừng cây, sáng khoảng 7 giờ thì sẽ thức dậy, sau đó cùng nhau đi kiếm con mồi. Thức ăn của chúng là loài côn trùng, chim chóc, loài gặm nhấm thậm chí cả động vật có vú cỡ nhỏ khác như con linh dương. Tuy nhiên cũng có thể ăn thực vật trái cây như vỏ cây, rễ cây, ngũ cốc, cỏ vì vậy chúng có thể phá mùa màng của người nông dân châu Phi.
Lối sống hoang dã của cả đàn khỉ đầu chó
Khỉ mặt chó biết dùng đá để làm vũ khí, khi gặp kẻ địch, chúng sẽ lượm đá trên mặt đất để ném, trúng không lấy đá tấn công các con khỉ khác trong đàn của mình hay những con đồng loại của mình. Thường thì loài khỉ đầu chó là một trong những loài động vật thông minh nhưng rất hung dữ với răng nanh sắc nhọn như dao cạo.
Những đàn khỉ đầu chó là một điển hình cho xã hội có giai cấp, con đực thống trị, cực kỳ hung hăng và chúng có thể cấu xé lẫn nhau. Đời sống hoang dã của khỉ là một minh chứng cho việc căng thẳng kéo dài ảnh hưởng đến tiêu cực xã hội. Những con đực đánh nhau mọi lúc mọi nơi, tuy vậy có những trường hợp chúng phải chung sống hòa bình khi có điều kiện khắc nghiệt diễn ra.
Những loại thức ăn chính của con khỉ đầu chó
Khỉ đầu chó có một nguồn thức ăn rất dồi dào vì đây là một loài ăn tạp chúng có thể ăn tất cả những gì có trong tự nhiên. Chính vì thế chúng ta không phải lo lắng về nguồn thức ăn của khỉ nếu những ai có ý định nuôi con vật này.
Nguồn thức ăn của khỉ đầu chó ở trong tự nhiên
Theo thông tin từ nhà sinh vật học đã cung cấp thì khỉ là loài động vật ăn tạp và thức ăn chủ yếu của chúng là hoa quả, hạt, côn trùng và ấu trùng. Chuối cũng chính là loại trái cây chính mà nó thích nhất còn khoai, sắn và ngũ cốc được xem là loại đồ ăn thượng hạng, cũng chính vì vậy mà khỉ thường hay quấy phá và “ăn trộm” các nương rẫy của những người nông dân.
Tuy nhiên, cũng tùy tập tính sinh hoạt và các đặc điểm của từng loài mà thức ăn chính của chúng cũng có một chút khác biệt. Tại một số nơi, khỉ đầu chó ưa thích ăn lá dương xỉ và cây dương xỉ, còn loài khỉ sống tại các vùng núi thường sẽ thích ăn măng và rau cần tây mọc ở hoang dã.
Đối với những loài khỉ sống ở những khu rừng nhiệt đới thì ngoài thức ăn thông thường ra chúng còn có thể ăn những con động vật thân mềm, cá, động vật giáp xác, bò sát nhỏ, chim, động vật có vú nhỏ hoặc những con động vật gặm nhấm. Nói một cách khác, khỉ ăn bất cứ thứ gì không có độc, hoặc mọi thứ chúng có thể thu thập hoặc bắt được ở trong môi trường.
Nguồn thức ăn của khỉ đầu chó ở trong sở thú
Về nguyên tắc khi nuôi khỉ đầu chó ở trong sở thú bạn có chế độ ăn uống lành mạnh và cân bằng, thường bao gồm yếu tố sau: một phần trái cây chiếm đến 10%, rau xanh chiếm nhiều hơn một ít hoặc ít hơn nửa tổng số, các loại rau khác sẽ chiếm khoảng 20%, thêm vào đó là một phần bao gồm thêm 15% bánh quy có những giá trị dinh dưỡng cao về chất xơ.
Nói chung, thông số này có thể được sửa đổi tùy vào trạng thái của con linh trưởng. Đổi lại, thường được cho trứng và các loại hạt, và uống uống trà thảo mộc, đường mía và tất nhiên là có cả nước ngọt. Khỉ đột là loài động vật có vú nuôi con bằng sữa mẹ, chính vì lý do này, khỉ con hoàn toàn phụ thuộc chế độ ăn uống của mẹ trong tháng đầu đời. Ngoài ra, chúng được cho ăn ít nhất một lần một giờ. Sau tháng đầu bắt đầu ăn dặm, tuy nhiên, sẽ tiếp tục cho ăn trong 19 đến 20 tháng tiếp theo, hai giờ một lần.
Phân loại khỉ đầu chó đang còn tồn tại
Khỉ đầu chó có tên tiếng Anh là Baboon là một cái tên thường gọi của 5 loài khỉ khác nhau, chúng đã tồn tại ít nhất là hai triệu năm trên thế giới:
- Khỉ Hamadryas tên gọi khác là Papio hamadryas, sinh sống chủ yếu từ Biển Đỏ ở Eritrea đến Ethiopia, Djibouti, Somalia, Tây Nam của Ả Rập, Yemen và Ả Rập Saudi.
- Khỉ Guinea có tên gọi khác là Papio papio, sinh sống ở Guinea, Senegal, Gambia, Nam Mauritania và Tây Mali.
- Khỉ olive có tên gọi khác là Papio anubis, sinh sống ở gần xích đạo của châu Phi.
- Khỉ vàng có tên gọi khác là Papio cynocephalus sinh sống từ Kenya, Tanzania đến Zimbabwe và Botswana.
- Khỉ Chacma có tên gọi khác là Papio ursinus sinh sống ở Bắc Nam Phi đến Angola, Zambia và Mozambique.
Đặc tính về sinh sản của khỉ đầu chó
Về vấn đề sinh sản của khỉ đầu chó thì quá trình giao phối của khỉ sẽ khác nhau tùy vào cấp bậc những con vật trong cấu trúc của xã hội. Trong mỗi một đàn sẽ có những quy luật riêng, con đực có thể giao phối trực tiếp với bất kì con cái nào ở trong đàn, thậm chí các con đực còn có thể giao chiến với nhau để tìm bạn tình ưng ý nhất.
Bên cạnh đó, để thu hút được bạn tình, con đực tới gần con cái, chăm sóc và đưa thức ăn của nó cho chúng. Khi đã đồng ý giao phối, con cái sẽ quay phần hậu môn bị sưng đỏ để biểu hiện sự chấp thuận của con cái. Trong tự nhiên, các con khỉ cái thường có xu hướng giao phối và mời gọi những con đực to lớn và khỏe mạnh, thường là những con đầu đàn để cho thế hệ tiếp theo của mình sở hữu gen tốt nhất.
Con non được sinh ra sau 6 tháng mang thai, lúc này chúng màu đen và nặng 400gram. Việc sinh khỉ con là một việc vui mừng khiến cả đàn phấn khích. Những con cái trong đàn thay phiên nhau làm nhiệm vụ chăm sóc con non. Một năm sau, khỉ con cai sữa và sẽ không phụ thuộc vào mẹ chúng. Khỉ đạt sự trưởng thành giới tính trong khoảng từ 2-5 năm tuổi.
Tuổi thọ của những con khỉ đầu chó
Loài khỉ có tuổi thọ từ 15 – 48 năm, khỉ là loài động vật văn minh khi biết kế hoạch hóa việc sinh nở chỉ 3-4 năm một lần. Khỉ con non được nuôi dưỡng trong 3-4 năm sau đó sẽ rời vòng tay của bố mẹ ra để hòa nhập với cuộc sống bầy đàn.
Cũng giống như tất cả các loài linh trưởng khác, khỉ thường sống theo bầy với những lãnh thổ riêng và rất ít khi xâm phạm nhau. Nơi sinh sống hầu hết các loài khỉ này là núi đá, hang hốc, cây cao có bóng mát và nhất là những cây ăn trái; một số loài đặc biệt hơn lại chọn sinh sống ở những nơi có khí hậu khắc nghiệt và các địa hình trống trải.
Kết luận
Như vậy qua bài viết trên chúng ta có thể thấy được những thông tin cơ bản về khỉ đầu chó. Đây là một con vật thông minh không có hại cho môi trường và thiên nhiên. Chính vì thế chúng ta cần bảo tồn và duy trì giống nòi này được tồn tại lâu dài.
